Father of Punjabi Literature

  ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ  

ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਸ਼ਕਰਗੰਜ ਜੀ  ਨੂੰ "ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ" ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਆਪਜੀ ਨੇ ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ  ਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ,ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ  ਨੂੰ  ਅਹਮੀਅਤ  ਦਿਤੀ । ਤੁਲਸੀਦਾਸ, ਮੀਰਾ ਬਾਈ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਨੂੰ ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਪਰ  ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ  ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਹਿਤ ਲਿਖਣ ਵਜੋਂ  ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਮਾਣ ਵਧਾਈਆ। 

• ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ 8ਵੀਂ   ਤੋਂ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਇਸਵੀ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ।
•  ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਜੀ ਨੇ ਲਗਪਗ  ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੋਂ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ  ਕਵਿਤਾ (ਗੁਰੂਬਾਣੀ ) ਵਜੋਂ  ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ। 
• ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਜੀ ਦੇ ਰਾਗ ਆਸਾ ਵਿਚ 2 ਸ਼ਬਦ, ਰਾਗ ਸੂਹੀ ਵਿਚ 2 ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ 130 ਸਲੋਕ  ਧੰਨ ਧੰਨ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ  ਜੀ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹਨ। 
• ਸਾਖੀ :  1518 ਇਸਵੀ ਵਿਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਤੀਜੀ ਉਦਾਸੀ ਦੌਰਾਨ ਭਾਈ ਮਰਦਾਨੇ ਸਮੇਤ ਕਸੂਰ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪਾਕਪਟਨ ਪਹੁੰਚੇ ਅਤੇ ਬਾਰਵੇਂ ਸ਼ੇਖ ਇਬ੍ਰਾਹਿਮ ਤੋਂ ਸ਼ੇਖ ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ ਦੀ ਬਾਣੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। 

         ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਫਰੀਦ ਜੀ  ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਸਾਹਿਤਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਸੀ।ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਰਬੀ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਿੱਖੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਲੀਨ ਵਰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਮੱਠਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿਚ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਆਦਿਮ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ।ਫਰੀਦ ਜੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਅਗਿਆਤ ਗਾਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਬੋਲੀ ਦੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਰਤੋਂ  ਸੀ।ਪੰਜਾਬੀ ਨੂੰ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਨਾਲ,ਬਾਬਾ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਸ਼ਕਰਗੰਜ ਜੀ ਨੇ ਇਕ ਸਥਾਨਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ। ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਤੇ ਐਸੀ ਅਸੀਮ ਕਿਰਪਾ ਹੋਈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਕਰ ਦਿਤੀ। 

ਹੋਰ  ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਥੱਲੇ ਦਿੱਤੇ ਲਿੰਕ ਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ ਜਾ ਉਤੇ ਦਿਤੀ ਵੀਡੀਓ ਤੇ ਕਲਿਕ ਕਰੋ (additional resources) :-        

https://www.sikhiwiki.org/index.php/Sheikh_Farid

NOTE :-  

1.   If you like or dislike this article then let us know in comments .

2.  Also give us suggestion's on topics , we will post next article on that.

3. Do share and support.